- 78,709
- 72,024
- 21,113
23 Haziran 1901'de İstanbul'da doğdu. 1923 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ni bitirdi. Liselerde ve yüksek okullarda çeşitli dersler okuttu. 1939 yılında İstanbul Üniversitesi'nde Yeni Türk Edebiyatı profesörlüğüne atandı. 1942-1946 yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yaptı. Bir süre Milli Eğitim müfettişliği yaptı. Sonra 1949 yılında Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü'ndeki görevine döndü. Gençlik yıllarında Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'in talebesi ve dostu olmuş, Batı edebiyatından Paul Valéry ile Marcel Proust'u kendisine üstad olarak seçmiştir. Bu yazarlar edebiyatta güzellik ve mükemmeliyete önplanda yer verirler. Onlara göre edebiyat, tıpkı resim ve musiki gibi 'güzel sanat'tır. Onlardan farkı, boya ve ses yerine, insanı ve hayatı anlatmada bu iki vasıtadan çok daha zengin olan dili kullanmasıdır.
Tanpınar şiiri hayatının en büyük ihtirası haline getirmiş, fakat asıl kabiliyetini şiir estetiğine göre yazdığı mensur eserlerde göstermiştir. İlk şiiri 1920'de yayımlanmıştır. Geniş okuyucu kitlesi onu umumiyetle lise kitaplarına ve antolojilere giren Bursa'da Zaman şiiri ile tanır. Altmış kadar şiirinden ancak otuz yedisi ile, tek şiir kitabını ölümüne yakın çıkardı: Şiirler (1961; Bütün Şiirleri adıyla genişletilmiş olarak 1976). Şiirlerinde bir imaj ve müzik kaygısı taşıdığı, hikâye ve romanlarında da, başta zaman teması olmak üzere, psikolojik anları, bilinçaltını aradığı, yansıttığı görülür. Çeşitli baskıları olan eserleri Dergah Yayınları'nda toplanmaktadır. Enis Batur 1992 yılında Ahmet Hamdi Tanpınar'dan Seçmeler adlı bir kitap hazırladı. Yazar ile ilgili yayınlanmış en son eser 2007 yılının sonunda çıkan Günlüklerin Işığında Tanpınar'la Başbaşa'dır. Eser Tanpınar'ın 1953 yılında yazmaya başladığı ve 1962 yılında vefatına kadar tuttuğu notlardan oluşmaktadır. Hayatı boyunca sağlığından şikâyetçi olan Tanpınar, 23 Ocak 1962 günü geçirdiği kalp krizi ile Haseki Hastanesi'ne kaldırıldı. Ertesi sabah, ikinci bir krizle hayata veda etti. Namazı Süleymaniye Camii'nde kılınan Ahmet Hamdi Tanpınar'ın cenazesi Rumeli Hisarı Kabristanı'nda, hocası ve dostu Yahya Kemal'in yanı başına defnedildi. Mezartaşı üzerinde çok bilinen Ne İçindeyim Zamanın şiirinin ilk iki mısrası yazılmıştır:
'Ne içindeyim zamanın / Ne de büsbütün dışında'.
Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Eserleri
Şiir:
- Bütün Şiirleri (1976-1981)
Roman:
- Mahur Beste (tefrika 1944 - basım 1975)
- Huzur (1949-1983)
- Sahnenin Dışındakiler (tefrika 1950- basım 1973)
- Saatleri Ayarlama Enstitüsü (1961-1977)
- Ay'daki Kadın (ölümünden sonra 1987)
Öykü:
- Abdullah Efendi'nin Rüyaları (1943-1983)
- Yaz Yağmuru (1955-1983)
- Hikayeler (Kitaplaşmayan iki hikayesiyle birlikte tüm öyküleri, 1983)
Deneme:
- Beş Şehir (1946-2001)
- Yaşadığım Gibi (1970-1977)
Araştırma-İnceleme:
- Tevfik Fikret (1937-1944)
- Namık Kemal (1942)
- Edebiyat Üzerine Makaleler (1969-1977)
- Yahya Kemal (1940-1982)
- 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi (Ancak birinci cildini tamamlayabildi,1942-1985)
Ahmet Hamdi Tanpınar (23 Haziran 1901; İstanbul – 24 Ocak 1962; İstanbul), çağdaş Türk romancı, öykücü ve şair. Aynı zamanda 1942-1946 yılları arasında TBMM'de Kahramanmaraş milletvekilliği yaptı.
